Το 1995, η σκηνοθέτις Μέμη Σπυράτου, ήδη βραβευμένη για τις ταινίες της σε αρχαιολογικά φεστιβάλ του εξωτερικού, έθεσε ένα δημιουργικό ερώτημα: γιατί ενώ η Ευρώπη έσφυζε από φεστιβάλ ταινιών αρχαιολογικού περιεχομένου (Γαλλία, Ιταλία, Βέλγιο, Γερμανία, Ελβετία, Ισπανία κ.ά.) στην Ελλάδα, χώρα συνυφασμένη με την ίδια την έννοια της αρχαιολογίας, δεν υπήρχε τίποτα αντίστοιχο; Έτσι εμπνεύστηκε τη δημιουργία ενός διετούς (biennale) Διεθνούς Φεστιβάλ Αρχαιολογικής Ταινίας στην Ελλάδα.

Η Πρώτη Διεθνής Συνάντηση Αρχαιολογικής Ταινίας του Μεσογειακού Χώρου- ΑΓΩΝ, έγινε πραγματικότητα το 1996, κυρίως χάρη στην έμπρακτη και ένθερμη στήριξη της δημοσιογράφου της εφημερίδας «ΤΑ ΝΕΑ» Λένας Σαββίδη και της αρχαιολόγου Άννας Λαμπράκη, εκδότριας του περιοδικού «Αρχαιολογία και Τέχνες». Το ίδιο το Φεστιβάλ ξεκίνησε ως εκδήλωση του περιοδικού «Αρχαιολογία και Τέχνες». Έχοντας γνωρίσει τεράστια ανάπτυξη, διοργανώνεται πλέον από την Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία ΑΓΩΝ.

Στα 28 χρόνια της λειτουργίας του, ο ΑΓΩΝΑΣ εξελίχθηκε σε θεσμό όχι απλώς πανελλαδικής, αλλά και διεθνούς εμβέλειας. Στην πορεία του έχει συνεργαστεί με σημαντικούς φορείς, μεταξύ των οποίων οι National Gallery of Art-Washington, Goethe Institut, Πρεσβεία της Γαλλίας, Διεθνές Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, Υπουργείο Πολιτισμού, Υπουργείο Τουρισμού, Μουσείο-Αρχείο ΕΡΤ, Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, κ.ά. Παράλληλα, σημαντικές προσωπικότητες από τον χώρο του πολιτισμού και της επιστήμης, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό έχουν συμπράξει με τον ΑΓΩΝΑ, ενώ οι ταινίες του Φεστιβάλ έχουν προβληθεί από μεγάλα δίκτυα (BBC, RAI, ARTE, ZDF και φυσικά ΕΡΤ και ΡΙΚ). Απαραίτητο «συστατικό» της επιτυχημένης πορεία του ΑΓΩΝΑ είναι η ενθουσιώδης αποδοχή από το ευρύ κοινό, που ακολουθεί πιστά τις εκδηλώσεις του από το πρώτο Φεστιβάλ έως και σήμερα.

Θέμα του Φεστιβάλ είναι η αρχαιολογία με την ευρύτερη έννοια του όρου: αρχαιότητα, μεσαίωνας, λαϊκές τέχνες και παραδόσεις, βιομηχανική αρχαιολογία, πολιτιστική κληρονομιά, η δημιουργία νέων πολιτισμών μέσω της μετανάστευσης και του πολυφυλετισμού από την αρχαιότητα έως σήμερα, η καταγραφή του κάθε κόσμου που νομοτελειακά χάνεται, το σήμερα που γίνεται η αρχαιολογία του αύριο.

Η λεγόμενη αρχαιολογική ταινία δεν πραγματεύεται μόνο την έρευνα, τις ανασκαφές, τις ανακαλύψεις των αρχαιολόγων και τα μνημεία που δημιούργησαν οι άνθρωποι, αλλά τις συνθήκες και την περιρρέουσα ατμόσφαιρα της κάθε εποχής. Δεν αναμοχλεύει στάχτες προγόνων αλλά είναι πολυσύνθετο έργο με επιστημονικές, κοινωνικές, πολιτικές, κυρίως όμως ανθρωπολογικές λεπτομέρειες που δεν αφορούν τον άνθρωπο συγκεκριμένου γεωγραφικού τόπου και χρόνου, αλλά τον άνθρωπο απανταχού.